tasya khalu punar ānanda bodhivṛkṣasya vātasamīritasya yaḥ śabdaghoṣo niścarati so 'parimāṇāṃl lokadhātūn abhivijñapayati / tatrānanda yeṣaṃ sattvānāṃ bodhivṛkṣaśabadḥ śrotrāvabhāsam āgacchati teṣāṃ śrotrarogo na pratikāṃkṣitavyo yāvad bodhiparyantam / yeṣāṃ cāprameyāsaṃkhyeyācintyāmāpyāparimāṇānabhilāpyānāṃ sattvānāṃ bodhivṛkṣaś cakṣuṣa ābhāsam āgacchati teṣāṃ cakṣūrogo na pratikāṃkṣitavyo yāvad bodhiparyantam / ye khalu punar ānanda sattvās tato bodhivṛkṣād gandhaṃ jighranti teṣāṃ yāvad bodhiparyantaṃ na jātu ghrāṇarogaḥ pratikāṃkṣitavyaḥ / ye sattvās tato bodhivṛkṣāt phalāny āsvādayanti teṣāṃ yāvad bodhiparyantaṃ na jātu jihvārogaḥ pratikāṃkṣitavyaḥ / ye sattvās tasya bodhivṛkṣasyābhayā sphuṭā bhavanti teṣāṃ yāvad bodhimaṇḍaparyantaṃ na jātu kāyarogaḥ pratikāṃkṣitavyaḥ / ye khalu punar ānanda sattvās taṃ bodhivṛkṣaṃ dharmato nidhyāyanti teṣāṃ tata upādāya yāvad bodhiparyantaṃ na jātu cittavikṣepaḥ pratikāṃkṣitavyaḥ // sarve ca te sattvāḥ sahadarśanāt tasya bodhivṛkṣasyāvaivartikāḥ saṃtiṣṭhante yad utānuttarāyāḥ samyaksaṃbodhes tisraś ca kṣāntīḥ pratilabhante yad idaṃ ghoṣānugām ānulomikīm anutpattikadharmakṣāntiṃ ca / tasyaivāmitāyuṣas tathāgatasya pūrvapraṇidhānādhiṣṭhānena pūrvajinakṛtādhikāratayā pūrvapraṇidhānaparicaryayā ca susamāptayā subhāvitayānūnāvikalayā //
また、実に、アーナンダよ、かの菩提樹が風に揺り動かされるとき、声・響きが流れ出て、それが無限量の世界に知れわたる。アーナンダよ、かしこで、菩提樹の声が耳の範囲に達する衆生たちには、覚りの極致にいたるまで、耳の病気にかかることは思いもよらない。また、〔かの〕菩提樹が眼の範囲に達する無量・無数・不可思議・不可量・無限量・不可説の衆生たちには、覚りの極致にいたるまで、眼の病気にかかることは思いもよらない。また、実に、アーナンダよ、かの菩提樹より香りを嗅ぐ衆生たちには、覚りの極致にいたるまで、鼻の病気にかかることは全く思いもよらない。かの菩提樹より果実を味わう衆生たちには、覚りの極致にいたるまで、舌の病気にかかることは全く思いもよらない。かの菩提樹の光に満たされる衆生たちには、覚りの座の極致にいたるまで、身体の病気にかかることは全く思いもよらない。また、実に、アーナンダよ、かの菩提樹を意識の対象(法)として禅思する衆生たちには、それより後、覚りの極致にいたるまで、心が散乱することは全く思いもよらない。
また、かれら一切の衆生たちは、かの菩提樹を見ると同時に、無上なる正等覚より退転しない者として安住し、また、三つの忍(認証)、すなわち〔仏の〕音声に随従するという〔忍〕(音響忍)と、〔法に〕随順するという〔忍〕(柔順忍)と、諸法が不生〔不滅〕であるという忍(無生法忍)とを得る。〔これは〕かのアミターユス如来の前世の誓願の加護により、前世の勝者に奉仕をしたことにより、また、前世の誓願と実行がよく成し遂げられ、よく修習され、不足も損減もないことによるのである。
'And again, O Ānanda, the sound and noise of that Bodhi-tree, when it is moved by the wind, reaches immeasurable worlds. And, O Ānanda, for those beings whose hearing that Bodhi-tree reaches, no disease of the ear is to be feared until they reach Bodhi (highest knowledge). And for those immeasurable, innumerable, inconceivable, incomparable, measureless, immense, and inexpressible beings, whose sight that Bodhi-tree reaches, no disease of the eye is to be feared until they reach Bodhi. And again, O Ānanda, for those beings who smell the scent of that Bodhi-tree, no disease of the nose is to be feared until they reach Bodhi. For those beings who taste the fruits of that Bodhi-tree, no disease of the tongue is to be feared until they reach Bodhi. For those beings who are lighted up by the light of that Bodhi-tree, no disease of the body is to be feared until they reach Bodhi. And again, O Ānanda, for those beings who meditate on that Bodhi-tree according to the Law, henceforward until they reach the Bodhi, no perplexity of their thought is to be feared. And all those beings, through the seeing of that Bodhi-tree, never turn away, namely, from the highest perfect knowledge. And they obtain three kinds of kshānti or resignation, namely, Ghoshānugā, Anulomikī (resignation to natural consequences), and Anutpattika-dharma-kshānti (resignation to consequences which have not yet arisen), through the power of the former prayers of that same Tathāgata Amitāyus, through the service rendered by them to the former Jinas, and through the performance of the former prayers, to be well accomplished, and to be well conceived, without failure or without flaw.
ཀུན་དགའ་བོ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེ་ནི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་ན་སྒྲ་དབྱངས་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཚད་མེད་པ་གོ་བར་བྱེད་དོ། །ཀུན་དགའ་བོ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་གི་སྒྲ་དེ་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་རྣ་ལམ་དུ་གྲག་པ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་རྣ་ནད་ཀྱིས་མི་བཏབ་ པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད། གྲངས་མེད། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ། མཚུངས་པ་མེད། གཞལ་དུ་མེད། ཚད་མེད། བརྗོད་དུ་མེད་པ་གང་དག་གི་མིག་ལམ་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེ་སྣང་བ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་མིག་ནད་ཀྱིས་མི་བཏབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀུན་ དགའ་བོ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེའི་དྲི་ཚོར་བ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་ནམ་ཡང་སྣ་ནད་ཀྱིས་མི་བཏབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེའི་འབྲས་བུའི་རོ་མྱོང་བ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་ནམ་ཡང་ལྕེ་ནད་ཀྱིས་མི་བཏབ་པར་ཤེས་ པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེའི་འོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཁྱབ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་ནམ་ཡང་ལུས་ལ་ནད་ཀྱིས་མི་བཏབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀུན་དགའ་བོ་སེམས་ཅན་གང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེ་ཆོས་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སེམས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེང་ནས་བཟུང་ སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་ནམ་ཡང་སེམས་མི་གཡེང་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དེ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚེ་དཔག་མེད་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྔོན་གྱི་ སྨོན་ལམ་གྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་དང། སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་ལ་ལྷག་པར་བྱ་བ་བྱས་པ་དང། སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་དང། སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྫོགས་པ་དང། ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་དང། མི་ཉུང་བ་དང། མ་ཚང་བ་མེད་པས་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང། རྗེས་སུ་འཐུན་པ་དང། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་དང། བཟོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་འཐོབ་བོ། །
kun dga' bo byang chub kyi shing de ni rlung gis bskyod pa na sgra dbyangs 'byung ba gang yin pa des 'jig rten gyi khams tshad med pa go bar byed do/ /kun dga' bo de la byang chub kyi shing gi sgra de sems can gang dag gi rna lam du grag pa de dag byang chub kyi mtha'i bar du rna nad kyis mi btab par shes par bya'o/ /sems can dpag tu med/ grangs med/ bsam gyis mi khyab/ mtshungs pa med/ gzhal du med/ tshad med/ brjod du med pa gang dag gi mig lam du byang chub kyi shing de snang ba de dag byang chub kyi mtha'i bar du mig nad kyis mi btab par shes par bya'o/ /kun dga' bo sems can gang dag byang chub kyi shing de'i dri tshor ba de dag kyang byang chub kyi mtha'i bar du nam yang sna nad kyis mi btab par shes par bya'o/ /sems can gang dag byang chub kyi shing de'i 'bras bu'i ro myong ba de dag kyang byang chub kyi mtha'i bar du nam yang lce nad kyis mi btab par shes par bya'o/ /byang chub kyi shing de'i 'od kyis sems can gang dag la khyab par gyur pa de dag kyang byang chub kyi mtha'i bar du nam yang lus la nad kyis mi btab par shes par bya'o/ /kun dga' bo sems can gang dag byang chub kyi shing de chos nyid du nges par sems pa de dag kyang deng nas bzung ste/ byang chub kyi mtha'i bar du nam yang sems mi g.yeng bar shes par bya'o/ /sems can de dag thams cad ni byang chub kyi shing de mthong ma thag tu bla na med pa yang dag par rdzogs pa'i byang chub las phyir mi ldog par 'gyur ro/ /de bzhin gshegs pa tshe dpag med de nyid kyi sngon gyi smon lam gyi byin gyi rlabs dang/ sngon gyi rgyal ba la lhag par bya ba byas pa dang/ sngon gyi smon lam dang/ spyod pa shin tu rdzogs pa dang/ shin tu bsgoms pa dang/ mi nyung ba dang/ ma tshang ba med pas 'di lta ste/ sgra'i rjes su 'gro ba dang/ rjes su 'thun pa dang/ mi skye ba'i chos la bzod pa dang/ bzod pa rnam pa gsum 'thob bo/ /
阿難陀よ、その菩提樹は風に動かされるならば、音声が生ずる所のそれによりて世界が無量なることを知らしめるのである。阿難陀よ、それについてその菩提樹の声を衆生の或者の耳に聞える所の彼等は、菩提の究竟に到るまで耳病に悩まされないと知るべきである。無量無数不可思議無等不可測無量不可説なる衆生の或者の眼に、その菩提樹が現われた所の彼等は、菩提の究竟に到るまで眼病に悩まされないと知るべきである。阿難陀よ、衆生の或者がその菩提樹の香を嗅ぐ所の彼等もまた、菩提の究竟に到るまで決して鼻病に悩まされないと知るべきである。衆生の或者がその菩提樹の果実の味を味うた彼等もまた、菩提の究竟に到るまで決して舌病に悩まされないと知るべきである。その菩提樹の光に衆生の或者が照されることとなった所の彼等もまた、菩提の究竟に到るまで決して身病に悩まされないと知るべきである。阿難陀よ、衆生の或者がその菩提樹を法性と正思惟する彼等はまたそれよりして菩提の究竟に到るまで、心が擾乱せられることなしと知るべきである。彼等すべての衆生がその菩提樹を見るや否や無上完全円満の菩提より不退転となるであろう。無量寿如来自身の過去の願の加持と過去の勝者に勝れたる行為をなしたことと、過去の願と行とが誠に完成し、誠に思惟し、不少と不具なきことによりて、このように音響忍と、柔順忍と、無生法忍との三種の忍を得たのである。
微風徐動出妙法音。普流十方一切仏国。其聞音者得深法忍。住不退転。至成仏道。不遭苦患。目覩其色。耳聞其音鼻知其香舌甞其味。身触其光。心以法縁。一切皆得甚深法忍。住不退転至成仏道。六根清徹無諸悩患。阿難。若彼国人天。見此樹者得三法忍。一者音響忍。二者柔順忍。三者無生法忍。此皆無量寿仏威神力故。本願力故。満足願故。明了願故。堅固願故。究竟願故
微風吹動出種種声。令千世界諸衆生等随楽差別。於甚深法証無生忍。阿難。彼千世界諸有情等。聞此音已住不退転無上菩提。及無量無数有情得無生法忍」
復次阿難。若有衆生。見菩提樹聞声嗅香。嘗其果味触其光影念。樹功徳。由此因縁乃至涅槃。五根無患心無散乱。皆於阿耨多羅三藐三菩提得不退転。復由見彼菩提樹故獲三種忍。何等為三。一者随声忍。二者随順忍。三者無生法忍。此皆無量寿仏本願威神見所加及往修静慮。無比喩故。無欠減故。善修習故。善摂受故。善成就故
大宝積経巻第十七
復次阿難。毎於辰時香風自起吹此宝樹。樹相敦触出微妙音。其声普聞無量世界。衆生聞者無其耳病。乃至成就阿耨多羅三藐三菩提。若有衆生見此樹者。乃至成仏。於其中間不生眼病。若有衆生聞樹香者。乃至成仏。於其中間不生鼻病。若有衆生食樹菓者。乃至成仏。於其中間舌亦無病。若有衆生樹光照者。乃至成仏。於其中間身亦無病。若有衆生観想樹者。乃至成仏。於其中間心得清浄。遠離貪等煩悩之病。仏告阿難。如是仏刹花菓樹木。与諸衆生而作仏事。皆是彼仏過去大願之所摂受