atha khalv āyuṣmān ānanda utthāyāsanād ekāṃsam uttarāsaṅgaṃ kṛtvā dakṣiṇaṃ jānumaṇḍalaṃ pṛthivyāṃ pratiṣṭhāpya yena bhagavāṃs tenāñjaliṃ praṇamya bhagavantam etad avocat / viprasannāni ca tava bhagavata indriyāṇi pariśuddhaś chavivarṇaḥ paryavadāto mukhavarṇaḥ pītanirbhāsaḥ tad yathā śāradaṃ vadaraṃ pāṇḍu pariśuddhaṃ paryavadātaṃ pītanirbhāsam / evam eva bhagavato viprasannānīndriyāṇi pariśuddho mukhavarṇaḥ paryavadātaś chavivarṇaḥ pītanirbhāsaḥ / tad yathāpi nāma bhagavañ jāmbūnadasuvarṇaniṣko dakṣeṇa karmāreṇa karmāraputreṇa volkāmukhena saṃpraveśya supariniṣṭhitaḥ pāṇḍukambalair upari kṣipto 'tīva pariśuddho bhavati paryavadātaḥ pītanirbhāsaḥ / evam eva bhagavato viprasannānīndriyāṇi pariśuddho mukhavarṇaḥ paryavadātaś chavivarṇaḥ pītanirbhāsaḥ / na khalu punar ahaṃ

そのとき、尊者アーナンダは座から立ち上がって、一方の肩に上衣をかけ、右の膝がしらを地につけ、世尊がおられるほうに向かって合掌をして、世尊に対してこう言った。 「おんみ世尊のもろもろの感官は澄みきり、皮膚の色は清浄で、顔の色は清らかであり、黄色く輝いております。あたかも、秋のなつめが、淡黄色で、清浄で、清らかであり、黄色く輝いているように、まさしく同じように、世尊のもろもろの感官は澄みきり、顔の色は清浄で、皮膚の色は清らかであり、黄色く輝いております。あたかも、世尊よ、ジャンプー河産の金塊（閻浮檀金）が、熟練した鍛冶屋か鍛冶屋の息子によって、炉の中に投げ込まれて、よく精錬され、淡黄色の毛布の上に投げ置かれたとき、きわめて清浄で、清らかであり、黄色く輝いているように、まさしく同じように、世尊のもろもろの感官は澄みきり、顔の色は清浄で、皮膚の色は清らかであり、黄色く輝いております。しかし、世尊よ、わたくしは、いまよりはるか以前から、このように如来のもろもろの感官が澄みきり、このように顔の色が清浄で、皮膚の色が清らかであり、黄色く輝いているのを見たことがありません。それについて、世尊よ、わたくしはこのように思います、〈おお今日、如来は仏の境界に住しておられるのだ。おお今日、如来は勝者の境界、一切智者たることの境界、偉大な象の境界に住しておられ、過去・未来・現在の如来・応供・正等覚者たちのことを考えておられるのだ〉と。」

§2. Then the blessed Ānanda, having risen from his seat, having put his cloak on one shoulder, and knelt on the earth with his right knee, making obeisance with folded hands in the direction of the Bhagavat, spoke thus to the Bhagavat: 'Thy organs of sense, O Bhagavat, are serene, the colour of thy skin is clear, the colour of thy face bright and yellowish. As an autumn cloud is pale, clear, bright and yellowish, thus the organs of sense of the Bhagavat are serene, the colour of his face is clear, the colour of his skin bright and yellowish. And as, O Bhagavat, a piece of gold coming from the Jāmbū river, having been thrown into a furnace by a clever smith or by his apprentice, and well fashioned, when thrown on a pale cloth, looks extremely clear, bright and yellowish, thus the organs of sense of the Bhagavat are serene, the colour of his face is clear, and the colour of his skin bright and yellowish. Moreover, I do not know, O Bhagavat, that I have ever seen the organs of sense of the Tathāgata so serene, the colour of his face so clear, and the colour of his skin so bright and yellowish before now. This thought occurs to me, O Bhagavat: probably, the Tathāgata dwells to-day in the state of a Buddha, probably the Tathāgata dwells to-day in the state of a Jina, in the state of omniscience, in the state of a Mahānāga; and he contemplates the holy and fully enlightened Tathāgatas of the past, future, and present.'

དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ ཀུན་དགའ་བོ་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ནས་པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེ་ལོགས་སུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བཏུད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་ དང། ཞལ་གྱི་མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་དག །པགས་པའི་མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་བྱང་ཞིང་སེར་པོར་གདའ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོན་གྱི་གོས་སེར་སྐྱ་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་སེར་པོར་གདའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་དང། ཞལ་གྱི་ མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་དག །པགས་པའི་མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་བྱང་ཞིང་སེར་བར་གདའ་སྟེ། བཙུན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་འཛམ་བུའི་ཆུ་བོའི་གསེར་བརྒྱ་ཚད་པ་མགར་བ་འམ་མགར་བའི་སློབ་མ་མཁས་པས་ཞི་གའི་ནང་དུ་སྩལ་ཏེ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་ལ་བ་སེར་པོའི་ནང་དུ་ སྩལ་ན་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་བྱང་ལ་སེར་པོར་གདའ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་དང། ཞལ་གྱི་མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་དག །པགས་པའི་མདོག་ནི་ཡོངས་སུ་བྱང་ཞིང་སེར་བར་གདའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་གིས་སྔ་བས་ ཀྱང་ཆེས་སྔ་བ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་འདི་ལྟར་དང་བ་དང། ཞལ་གྱི་མདོག་འདི་ལྟར་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང། པགས་པའི་མདོག་ཡོངས་སུ་བྱང་ཞིང་སེར་བར་གདའ་བར་མ་འཚལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལ་བདག་འདི་སྙམ་བགྱིད་དེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་རིང་འདས་པ་དང། མ་བྱོན་པ་དང། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་རྗེས་སུ་དགོངས་ཤིང། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་རིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གནས་པས་བཞུགས་ཏེ། རྒྱལ་བའི་གནས་པ་དང། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་གནས་པ་དང། གླང་པོ་ཆེའི་ གནས་པས་བཞུགས་པ་སྙམ་བགྱིད་དོ། །

de nas tshe dang ldan pa kun dga' bo stan las langs te/ bla gos phrag pa gcig tu gzar nas pus mo g.yas pa'i lha nga sa la btsugs te/ bcom ldan 'das ga la ba de logs su thal mo sbyar ba btud nas/ bcom ldan 'das la 'di skad ces gsol to/ /bcom ldan 'das khyod kyi dbang po rnams ni shin tu dang/ zhal gyi mdog ni yongs su dag /pags pa'i mdog ni yongs su byang zhing ser por gda' ste/ 'di lta ste/ dper na ston gyi gos ser skya yongs su dag pa/ yongs su sbyangs pa ser por gda' ba de bzhin du bcom ldan 'das kyi dbang po rnams ni shin tu dang/ zhal gyi mdog ni yongs su dag /pags pa'i mdog ni yongs su byang zhing ser bar gda' ste/ btsun pa bcom ldan 'das 'di lta ste/ dper na 'dzam bu'i chu bo'i gser brgya tshad pa mgar ba 'am mgar ba'i slob ma mkhas pas zhi ga'i nang du stsal te/ shin tu sbyangs nas la ba ser po'i nang du stsal na shin tu yongs su dag cing yongs su byang la ser por gda' bar 'gyur ro/ /de bzhin du bcom ldan 'das kyi dbang po rnams ni shin tu dang/ zhal gyi mdog ni yongs su dag /pags pa'i mdog ni yongs su byang zhing ser bar gda'o/ /bcom ldan 'das bdag gis snga bas kyang ches snga ba na de bzhin gshegs pa'i dbang po rnams 'di ltar dang ba dang/ zhal gyi mdog 'di ltar yongs su dag pa dang/ pags pa'i mdog yongs su byang zhing ser bar gda' bar ma 'tshal to/ /bcom ldan 'das de la bdag 'di snyam bgyid de/ /de bzhin gshegs pa de ring 'das pa dang/ ma byon pa dang/ da ltar byung ba'i de bzhin gshegs pa dgra bcom pa yang dag par rdzogs pa'i sangs rgyas rnams rjes su dgongs shing/ de bzhin gshegs pa de ring sangs rgyas kyi gnas pas bzhugs te/ rgyal ba'i gnas pa dang/ thams cad mkhyen pa nyid kyi gnas pa dang/ glang po che'i gnas pas bzhugs pa snyam bgyid do/ /

そうして長老阿難陀が座 から起って、上衣を一の肩にかけ、右の膝を地に着け、 世尊の居られる所に向い、 合掌礼拝して、世尊に以下のごとくに申上げた。 世尊よ、あなたの諸根は甚清澄に顔色も全く清浄で皮膚の色も 完全に光沢があって黄色に光って居ります。このように譬えば黄色の一千の清浄衣が全く 清潔であって黄色に光れるごとくに、世尊の諸根は甚清澄で御顔の 色は全く清浄に、皮膚の色は全く清潔であって、黄色に光って居ります。尊聖 世尊よ、かくのごとく譬えば閻浮提河の多量の黄金を鍛治工か或は鉄冶工の 弟子の名手なる者が、火炉の中に入れて甚しく精鍊して、黄色の羅沙の中に入れるならば誠に 全く清浄で、全く清潔で、黄色に光りましょう。そのように世尊の 諸根は甚だ清澄で、御顔の色は全く清浄に、皮膚の色は全く清潔で、 黄色に光って居ります。世尊よ、私が前よりも尚以前において、如来 の諸根がこのように清澄で顔の色がこのように全く清浄で皮膚の色が 全く清潔で、黄色に光って居ることに遇いませんでした。世尊よ、それについて私はこのように思います。 如来は今日、過去と未来と現在に居られる所の如来、降伏 敵者完全円成の仏陀等を憶念せられて、如来は今日 仏の住所に住み給うて、勝者の住所と一切智者の住所と 大象の住所に住み給うたと思いました。

時仏坐息思念正道。面有九色光数千百変光。色甚大明。阿難。即起更被袈裟。前以頭面著仏足。即長跪叉手。問仏言。今日仏面光色。何以時時更変明乃爾乎。今仏面光精数千百色。上下明好乃如是。我侍仏已来。未曽見仏面有如今日色者。我未曽見三耶三仏光明威神乃爾。独当有意。願欲聞之。

於時仏坐思念正道。面有九色光。数千百変光甚大明。賢者阿難即従座起。更正衣服稽首仏足。長跪叉手。前白仏言。今仏面目光色。何以時時更変明乃爾乎。今仏面目光精数百千色。上下明徹好乃如是。我侍仏已来未曽見仏身体光曜巍巍重明乃爾。我未曽見至真等正覚光明威神有如今日明好不妄。会当念諸過去当来若他方仏国今現在仏